In 2008 moest ik voor het vak geschiedenis, een cultuureel evenement bezoeken of bezocht hebben. Dat te maken heeft met geschiedenis. Vandaar dit ‘concertverslag’. Hierin worden de nummers van de We Shall Overcome (2006)cd uitgelicht.

Na het concert van 16 mei 2006 in de Heineken Music Hall kwam Springsteen in het najaar van 2006 weer naar Nederland. Dit zou na het concert in de HMH mijn 2de Springsteen concert worden en voor Frank zijn eerste Springsteen concert.
Het concert begon na een ‘Hallo Nederland, Hallo Rotterdam’. met John Henry, vermoedelijk een van de meest gezongen Amerikaanse folknummers aller tijden.

Gebasseerd op een waar verhaal. Het speelt zich af aan het einde van de negentiende eeuw tijdens het aanleggen van de spoorlijnen in het oosten van de VS. John Henry was een zogenaamde steel-driver, iemand die ijzeren spijkers in de grond slaat waaraan de rails wordt vastgemaakt. Ook hakten ze gaten in de rotsbodem waar vervolgens explosieven in werden gestopt. Die werden vervolgens opgeblazen om zo tunnels te maken.
Rond 1880 ging de techniek echter zo snel dat het werk ook door stoomdrilboren op te nemen. De lokatie van zijn heldhaftige strijd staat niet vast, maar velen denken dat het Big Bend Mountain in West Virginia is. Volgens John Garst van de Universiteit van Georgia gebeurde het echter in Alabama op 20 september 1887. Volgens hem was John Henry een zwarte man die als een slaaf was geboren en die afkomstig was uit Crystal Springs, Mississipi. Henry wint het van de machine om vervolgens ter plekke dood neer te vallen.

John Henry is een protestlied, soms tegen het waardeloos zijn van een mens, soms tegen het overwerk. Het is ook een lied over de liefde voor je werk. En het is het klassieke verhaal van de strijd van de mens tegen de machine. En een verhaal over de eenheid van de mens en zijn gereedschap. En omdat Henry wordt verondersteld een zwarte man te zijn, is het ook een eerbetoon aan de kracht en moed van de African-Americans. Verder gaat het ook over de harde houding van de bazen en de machtsstructuren die het toestaan dat mensen zicht letterlijk dood werken. In de versie van Pete Seeger en Springsteen gaat het ook over huwelijkse trouw en de kracht van de vrouw.
Wat het publiek al direct goed meezong, en de sfeer was gezet. Springsteen vroeg na John Henry ‘Alles kits, het is prettig om weer in Rotterdam zu sein’, vervolgde hij. De avond ervoor had hij met zijn band nog in Hamburg gespeeld dus misschien was er nog wat blijven hangen. Hierna werd Oh Mary Don’t You Weep ingezet, een van de belangrijkste Negro-spiritueals. Ontstaan nog voor de Amerikaanse burgeroorlog. De Mary uit de tekst is niet bijbels. Het betreft alleen niet Maria Magdalena of de Heilige Maagd Maria. Het gaat om Maria van Bethanië, die samen met haar zus Martha bij Jezus pleitte om hun broer Lazarus weer uit de dood te laten opstaan. De tekstpassages over de Farao verwijzen naar het verhaal van de uittocht uit Egypte uit het bijbelboek Exodus. Het nummer over bevrijding en de komst van betere tijden werd veel gezongen tijdens de Amerikaanse strijd voor gelijke burgerrechten in de jaren vijftig en zestig.
Daarna werd banjo speler Greg Liszt, naar voren geduwd door Springsteen om het intro van Old Dan Tucker te spelen dit is een oud viool nummer, vaak gebruikt voor dansfeesten. Werd al bekend rond 1843 toen Dan Emmett, een van de bekendste minstrelen uit zijn tijd, er een tekst bijschreef voor zijn groep de Virginia Minstrels. Het nummer zelf is echter ouder en bestaat in vele verschillende versies. In dat opzicht is het een echt folknummer. Hoe oud het nummer echt is, is onzeker. Sommige bronnen claimen dat Dan Tucker een dominee uit het einde van de achttiende eeuw was. Andere zeggen dat hij een legerkapitein was die in 1624 stierf. In de liner notes bij de cd signaleert Dave Marsh overeenkomsten tussen dit nummer en Springsteens eigen Blinded By The Light.

Daarna was het tijd voor het ingetogen maar o zo mooie: Eyes On The Prize, een religeus gezang, die ook bekend is onder andere titels als ‘Gospel Plow’, ‘Paul And Silas’Keep Your Hand on the Plow en Hold On. Oorspronkelijk dateert het nummer van voor de eerste wereldoorlog. De versie die Springsteen uitvoert werd daarentegen geschreven in 1956 door burgerrechtenactiviste Alice Wine. Het nummer had vooral veel betekenis voor de activisten die hun protesten moesten bekopen met gevangenisstraffen en leek speciaal geschreven voor de burgerrechtenbeweging. Veel tekstpassages verwijzen naar tal van Bijbelboeken.
Daarna was het de beurt aan Jesse James, een historische ballade. Geschreven door Billy Gashade, kort nadat Robert Ford de beroemde outlaw Jesse James in 1882 dood schoot in ruil voor een beloning. Het betreft niet het gelijknamige nummer van Woody Guthrie uit 1939. Dat heeft een andere melodie en tekst. Guthrie gebruike deze versie van Jesse James wel voor zijn eigen nummer Jesus Christ. Jesse James en zijn broer Frank waren bandieten die arme boeren in de staten Missouri en Kansas terroriseerden in de periode voor de Amerikaanse burgeroorlog. Tijdens die oorlog maakten ze deel uit van een bijzonder bloeddorstig onderdeel van de Zuidelijke Troepen. Na de oorloge legden de James broers zich toe op het overvallen van banken en treinen. Daarbij keken ze niet op een dode meer of minder. De tekst van het nummer romantiseert hun daden echter en portretteert hen als nobele eigentijdse versies van Robin Hood. Jesse James werd daardoor een Amerikaanse legende. Er zijn diverse speelfilms over hem verschenen en tal van andere liederen.
Na dat de blazerssectie de laatste noten hadden geblazen, was het tijd voor een nummer uit Springsteens eigen werk, namelijk Adam Raised A Cain. Van het album Darkness On The Edge Of Town uit 1978. Dit nummer heeft veel bijbelse invloeden. Na Adam was het tijd voor een echte Springsteen klassieker overgoten met een Folk/Iers geluid namelijk The River (1980).
Is A Dream A Lie If It Don’t Come Trought. Or Is It Something Worse.
Hierna was het tijd voor weer een nummer van de nieuwe cd namelijk: Erie Canal. Geschreven in 1905 door Thomas S. Allen. Destijds nog onder de titiel ‘Low Bridge, Everybody Down’. Het had ook circa tachtig jaar geleden geschreven kunnen zijn toen de kanalen nog de belangrijkste transportmogelijkeheid waren. Het Erie Kanaal werd tussen 1817 en 1825 aangelegd om New York City en het oosten van de VS te verbinden met Buffalo en wat toen het westen van het land was. Het was Amerika’s eerste nationale transportlijn. Het bleef belangrijk tot de opkomst van de spoorlijnen en is , inmiddels tussen 1903 en 1918 verbreed, nog steeds in functie. Zij het tegenwoordig voor de pleziervaart. Toen Allen dit nummer schreef waren de boten op de kanalen inmiddels gemotoriseerd. De tekst is nostalgisch naar de periode dat de boten nog werden voortgetrokken door muilezels.

Daarna was het qua muziek tijd voor een qua muziek een vrolijk nummer mede door de blazerssectie. Namelijk My Oklahoma Home: Het ‘nieuwste nummer op het album. Geschreven door Agnes ‘Sis’ Cunnigham samen met haar broer Bill. Zij was (samen met onder andere Pete Seeger en Woody Guthrie) lid van de Almanac Singers en ook redacteur en samen met Seeger (mede-)oprichtster van het tijdschrift Broadside. Daarnaast was ze zelf een zogenaamde Dustbowl-vluchteling. In de jaren dertig verloor de familie Cunnigham hun boerderij door de stofstormen en vluchtte weg. Sis en haar man Carl Friesen waren openlijke activisten voor de Communistische partij. Na de tweede Wereldoorlog werd het duo op de zwarte lijst gezet, waarna het vaak moest rondkomen van de bijstand. Sis werkte in de jaren zestig een tijdje als de secretaresse van Pete Seeger. Ze vertelde haar verhaal in 1999 in haar boek Red Dust and Broadsides. Opmerkelijk genoeg was Seeger de enige die ‘My Oklahoma Home’ commercieel opnam.

Hierna was het wederom tijd voor een nummer uit Springsteens eigen repertoire, namelijk Devil’s & Dust (2005) dit nummer gaat over een soldaat in Irak die niet meer weet wie hij nu moet vertrouwen. Na dit nummer ging Springsteen meteen door met nog een anti oorlogs nummer namelijk, Mrs. McGrath, hoewel dit nummer erg populair was tijdens de Ierse Paasopstand van 1916, is het veelouder. Het dateert uit de tijd van de Napoleontische oorlogen van een ruime eeuw daarvoor. Het is bekend van een pamflet in Dublin uit 1815. De buitenlandse oorlog die in de tekst wordt genoemd is dan ook niet de eerste wereldoorlog. Het gaat vermoedelijk om de Engels-Franse oorlog van 1808-1814. Het nummer maakte deel uit van een hele campagne om Ierse jongens te weerhouden van het dienen in het Engelse Leger.

Daarna was het tijd voor een nieuw nummer namelijk How Can A Poor Man Stand Such Times And Live? Waarin Springsteen uit haalt naar de Bush regering en hun optreden bij de orkaan Katrina. Dit nummer werd geschreven door Blind Alfred Reed en door hem opgenomen een maand na de beurscrash van 1929 op Wall Street die tot de Grote Depressie van de jaren dertig zou leiden. Springsteen hoorde dit nummer voor het eerst via Ry Cooders debuutalbum uit 1970. Springsteen bedankt hem voor het arrangement. Hij heeft het eerste couplet behouden en er vervolgens drie nieuwe aan toegevoegd. Daarbij had hij het enorme lijden van de mensen in New Orleans na afloop van de orkaan Katrina in zijn gedachten. Met ‘How Can a Poor Man Stand Such Times and Live?’ had Bruce al voor de start van de tour een song die goed bij de Seeger-nummers paste. Het nummer heeft niets met Pete Seeger te maken maar is gebaseerd op een nummer van Blind Alfred Reed. Deze bluesmuzikant schreef het in 1929 na het instorten van de beurs van Wall Street. Springsteen raakte geïnspireerd door de uitvoering van Ry Cooder van hetzelfde nummer en herschreef de tekst na het bezoek van Bush aan New Orleans. “Ik hield het eerste couplet en schreef er zelf drie bij, die het gebrekkige handelen van de overheid portretteren waardoor het voor de armen in New Orleans na de ramp van orkaan Katrina nog zo veel erger werd”, schrijft Bruce in het tekstboekje van de nieuwe We Shall Overcome. Dit nummer was blijkbaar nog niet klaar of nog niet rijp om op de eerste uitgave van het album te verschijnen.

Hierna was het ‘Party’ time met Jacob’s Ladder tijdens de intro van het nummer riep Springsteen dat ‘The Dutch Ass Must Rise’. En dat deden de mensen op de tribunes massaal.
Jacob’s Ladder is wederom een Negro-spiritual die werd gebaseerd op het bijbelboek Genesis 28, vers 11 t/m19. Vooral bekend als een versje dat werd gezongen op de zondagsschool. De tekst gaat over de droom die Jacob heeft nadat hij is gevlucht voor Esau die hij door bederog zijn erfenis heeft afgenomen. In de droom lopen engelen een ladder naar de hemel op en neer en vertelt God aan Jacob dat hij veel nakomelingen zal krijgen. Vooral door de slaven in de VS was de beeldspraak in het nummer erg krachtig, omdat het duidt op de uiteindelijke bevrijding.
Na dit vrolijke nummer stond iedereen in de Ahoy’ op zijn benen. Hierna was het tijd voor een iets ingetogener nummer namelijk Long Time Comin’ (2005) een nummer die hij opdroeg aan zijn vrouw (Patti Scialfa) “Ze zitten op de middelbare school, we kunnen hun niet alleen laten”, legde hij uit. ‘Long Time Coming’ kreeg een prachtige uitvoering, die met de Seeger Sessions Band erg lijkt op de studioversie die op de cd Devils & Dust (2005) staat.
Met Open All Night werd de feest sfeer doorgezet, dit nummer is ook van Springsteen zelf uit 1982. Het nummer staat op het akoestische album Nebraska. Maar in de Seeger Sessions uitvoering wordt dit nummer erg vrolijk en al rappend ging Springsteen door de tekst. Met ook nog een mooie (akoestische)gitaar solo op het eind.
Daarna was het tijd voor Pay Me My Money Down dat nummer wordt gezien als een zeemanslied, maar eigenlijk een protestlied door zwarte arbeiders in de haven s van Georgia en South Carolina. Ze protesteerden tegen de praktijken van scheepskapiteins die eisten dat hun boot meteen geladen of gelost zou worden en beloofden dat de arbeiders de volgende dag hun geld zouden krijgen. Uiteraard glipten ze vervolgens de haven uit zonder te betalen. Latere versies voegden nieuwe teksten over het leven aan boord toe.
Lange tijd had het nummer een calypso ritme. De band werd door Springsteen van het podium gestuurd, behalve de drummer en de tuba speler. Springsteen lied hun nog even spelen totdat hij er ‘genoeg’ van had. En de drummer van het podium stuurde. Om de tuba speler van het podium te krijgen viel Springsteens oog op een bosje tulpen, dat iemand op het podium gooide. Eén voor één gooide hij een tulp in de tuba. Totdat de tuba speler zijn instrument redde van een tulpen gooiende Springsteen. En ook van het podium afliep. Springsteen volgde hem. Er volgde een korte pauze (2/3 minuten). Op de setlist stond het nummer Fire (o.a. de Pointer Sisters hebben dat nummer van Springsteen gecoverd). Maar het oog van Springsteen viel op een verzoek bordje. Zoals gewoon bij Springsteen werd dat verzoek ingewilligd. Factory (1978)was het verzoek, ook een eigen Springsteen nummer.

Dit nummer paste heel goed in de sfeer van de eerder gespeelde nummers over werkende mensen. Daarna volgde My City Of Ruins (2002) dit nummer gaat over het vervallen Asbury Park, NJ. Maar ook toepasselijk op de aanslagen van 9/11. Daarna volgde You Can Look (But You Better Not Touch) van The River. Tijdens dit nummer ging Bruce helemaal uit zijn dak met rare dansjes. Het nummer kreeg ook een ander begin en einde omdat Charles Giordano spontaan iets anders op accordeon speelde, wat Bruce wel beviel. Aan het slot van het nummer liet hij de band weer het melodietje van Giordano spelen en dirigeerde het nummer daarmee naar een iets te abrupt einde. “We’re making that up as we go along”, verexcuseerde Springsteen zich lachend. “Dank jullie wel voor een geweldige avond. Bedankt dat jullie vanavond zijn gekomen en voor jullie deelname aan ons experiment”, zei Bruce voor het ingetogen ‘When the Saints Go Marching In’,
Een nummer dat veel gebruikt werd in de begrafenis tradities van New Orleans, Louisiana. Terwijl de familie van de overledene de kist vergezelde naar het graf, speelde een band dit nummer eerst in een rustige versie. Als de familie terugkwam, switchte het nummer naar een upbeat/dixieland stijl. Dit nummer wordt vaak geassocieerd met New Orleans.
Het nummer werd pas echt bekend toen Louis Armstrong het nummer overgoot met een popsausje in de jaren ’30.

Voor ‘This Little Light of Mine’ vroeg Springsteen iedereen op de tribunes te gaan staan, “zodat je naar huis kunt gaan met een beetje licht op je”. Cindy Mizell mocht naast Bruce een stuk komen meezingen. Dit nummer is een gospel achtig kinderliedje geschreven door Harry Dixoen Loes (1895-1965) in 1920. Loes studeerde aan het Moody Bible Instituut en de American Conservatory of Music. Hij was een componist en leraar. Hij schreef vele andere gospel songs. Het nummer werd toegevoegd aan de folk traditie. Door John Lomax in 1939. Men dacht dat dit een Negro-spiritual nummer was. Maar dat is dus niet zo. Het is een religieus nummer want het verwijst naar de bijbel Mathias 5:16 “Let your light shine before men, that they may see your fine works and give glory to your Father who is in the heaven:”
Daarna volgde de afsluiter van het concert American Land.
De laatste drie concerten van de Amerikaanse tour (juni 2006) begon Bruce met een nieuw nummer: ‘American Land’. Dit nummer schreef Bruce, geïnspireerd door het gedicht He Lies in the American Land van Andrew Kovaly, waar Pete Seeger al muziek bij had gemaakt. Van Springsteens versie is alleen het eerste couplet ook in het gedicht terug te vinden. ‘American Land’ klinkt als een energieke Ierse folksong en beschrijft de hoop op een beter leven die vele immigranten hadden toen ze eind 19de en begin 20ste eeuw naar Amerika reisden. Voor de hand liggend is dat Springsteen – wiens vader Iers en Nederlands bloed had en wiens moeder van Italiaanse komaf is – van de vele Europeanen die naar Amerika emigreerden met name Ieren en Italianen noemt.

Wat een show van een erg energieke Springsteen, een geweldige band veel meer ingespeeld op elkaar dan in mei van 2006. Hierdoor werd er ook meer gejamd tussen de bandleden. Daarnaast deed het publiek ook erg enthousiast mee. Al met al een geweldige show, met vele oude Amerikaanse folksongs gemixt met Springsteens eigen werk.

Setlist:
John Henry/O Mary Don’t You Weep/Old Dan Tucker/Eyes on the Prize/Jesse James/Adam Raised A Cain/The River/Erie Canal/My Oklahoma Home/Devils & Dust/Mrs. McGrath/How Can A Poor Man Stand Such Times And Live?/Jacob’s Ladder/Long Time Comin’/Open All Night/Pay Me My Money Down/Factory/My City Of Ruins/You Can Look (But You Better Not Touch)/When the Saints Go Marching In/This Little Light Of Mine/American Land

Band:
Bruce Springsteen: vocals, acoustic guitar, harmonica
Marc Thompson: acoustic guitar, background vocals
Frank Bruno: acoustic guitar, drums and washboard
Soozie Tyrell: violin, background vocals
Sam Bardfeld: violin
Greg Liszt: banjo
Marty Rifkin: pedal steel guitar
Charles Giordano: accordion, piano, organ
Jeremy Chatzky: upright bass, electric bass
Larry Eagle: drums
Lisa Lowell: background vocals
Curtis King: background vocals
Cindy Mizelle: background vocals
Art Baron: tuba, occasional trombone
Eddie Manion: saxophone
Curt Ramm: trumpet
Clark Gayton: trombone

Gezien:
Bruce Springsteen & The Seeger Sessions Band
We Shall Overcome: The Seeger Sessions American Land Tour 2006
13-10-2006: Ahoy, Rotterdam, NL